مدیریت بحران و پدافند غیرعامل
معرفی:
الف) هدف
گروه پدافند غیرعامل و مدیریت بحران شرکت با هدف ایجاد بستر پیشگیری از رخداد بحران و آمادگی لازم در زمان بحران احتمالی و مدیریت آن در سطح شرکت، و نیز مصونسازی و ارتقاء پایداری طرحهای شرکت در برابر تهدیدات و اقدامات خصمانه، از طریق نهادینهسازی پدافند غیرعامل در ذات طرحها، تشکیل شده است. اصلیترین مأموریتهای این گروه عبارتند از:
انجام هماهنگی و پیگیری اجرای مصوبات و سیاست‌های ابلاغ شده از سوی ستاد مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شرکت مادرتخصصی/وزارت نیرو؛
برنامه ریزی و اجرای طرحهای مناسب در زمینه مدیریت بحران و پدافند غیرعامل در سطح شرکت؛
بررسی و اخذ تصمیم در رابطه با اولویت‌بندی سازه‌های طرح از نظر مهندسی پدافند غیرعامل بر اساس گزارشات دریافتی از سوی واحدهای تخصصی ذیربط و سیاست‌های ابلاغی از سوی مراجع قانونی ذیربط؛
اخذ تصمیم در زمینه تعیین تکلیف هزینه‌های دیده نشده در قراردادهای اجرایی ناشی از رعایت موارد مربوط به مهندسی پدافند غیرعامل؛
هماهنگی با فرماندهی عملیات در بحرانهای منطقه‌ای و فرماندهی عملیات در بحران های دامنه کاربرد این روش‌اجرایی؛
راهبری و نظارت بر عملکرد کمیته‌های اجرایی مدیریت بحران و پدافند غیرعامل طرحها؛
شناسایی و نیازسنجی آموزشی دست اندرکاران در زمینه مدیریت و مقابله با بحران؛
اخذ تصمیم در مورد همکاری در مدیریت بحران در سایر مناطق همجوار؛
شناسایی و سطحبندی انواع بحرانهای محتمل در ارتباط با حوزه فعالیت‌های شرکت؛
تعیین مسئولیت‌ها و اختیارات کمیته‌های اجرایی مدیریت بحران و پدافند غیرعامل طرحها بر اساس سطحبندی بحرانهای محتمل؛
سازماندهی و تجهیز و ایجاد آمادگی جهت اجرای مانورها در شرایط اضطراری در سطح شرکت؛ و
مدیریت، سازماندهی و تجهیز منابع انسانی برای مقابله با شرایط اضطراری در ستاد با رعایت مفاد دستورالعمل نحوه مقابله با شرایط اضطراری در ساختمان مرکزی شرکت به شماره W49-1-1 و تعیین مرکز مدیریت بحران ستاد.
ب) مفاهیم و اختصارات
بحران:
وضعیتی است که نظم سیستم اصلی یا قسمتهایی از آن را مختل کرده و پایداری آن را برهم زند. این وضعیت میتواند بر اثر حوادث طبیعی نظیر زلزله پدید آید و یا بر اثر حوادث غیرطبیعی نظیر اقدامات امنیتی.
مدیریت بحران:
مجموعه اقداماتی که قبل از وقوع، حین وقوع و بعد از وقوع سانحه، جهت کاهش هرچه بیشتر آثار و عوارض آن انجام می گیرد.
پدافند غیرعامل:
مجموعه اقدامات غیرمسلحانه که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری، تداوم فعالیت‌های ضروری، ارتقاء پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن میگردد.
قابلیت بقا:
توانایی نیروهای نظامی و غیرنظامی یک کشور به گونهای که در مقابل حمله استقامت کنند و ضمن تحمل آن قادر باشند به شکل مؤثری به وظایف خود عمل نمایند.
عملیات تأثیر محور:
فرایندی جهت کسب نتایج راهبردی تأثیرگذار بر دشمن از طریق همافزایی و ارتقاء توانمندیهای نظامی و غیرنظامی در تمامی سطوح منازعه میباشد. رهیافت عملیات تأثیرمحور به کارگیری نیروهایی است که دشمن را فلج نموده و توانایی او را در درگیریهای نزدیک با نیروهای خودی تقلیل میدهد.
جنگ نیابتی:
شکلی از جنگ محدود است که طی آن قدرتهای بزرگ از مقابله مستقیم نظامی خودداری نموده و در جهت دستیابی به مقاصد امنیت ملی خود، از طریق جنگ بین کشورهایی که وابسته به آنها یا نماینده آنها هستند حرکت میکنند.
قدرت ملی:
مجموعه تواناییهای مادی و معنوی است که در قلمرو یک واحد جغرافیایی و سیاسی به نام کشور یا دولت وجود دارد، که معمولاً متشکل از برآیند همه مؤلفههای قدرت یک کشور، نظیر مؤلفههای قدرت نظامی، قدرت سیاسی، قدرت فرهنگی، قدرت اجتماعی و قدرت علمی؛ میباشد.
مصونیتسازی:
کاهش تأثیر تهدید به جامعه و پیکره کشور در اثر مقاومسازی آن، بهنحوی که در صورت عملی شدن تهدیدات دشمن، به علت بالا بودن آستانه تحمل جامعه و پیکره کشور، پیامدهای آن محدود و حتی نزدیک به صفر باشد.
بازدارندگی:
سعی و اقدام برای اعمال نفوذ در فکر و عمل، و ایجاد ترس در طرف مقابل تا او را از اقدام به عملی که متضمن خسارت یا هزینهای است باز دارد. بازدارندگی متشکل از عنصر مقاومت و تحمل در برابر حمله دشمن، پاسخ به حمله دشمن، قدرت پشیمانکنندگی در دشمن از تهاجم میباشد.
آسیب پذیری:
میزان خسارت و صدماتی است که از عوامل و پدیدهها بالقوه و یا بالفعل(تهدیدات) خسارتزا به نیروی انسانی، تجهزات و تأسیسات با شدت صفر تا صد در صد ناشی میگردد. میزان عدم تعادل هر بخش در برابر تأثیر تهدیدات را نیز میتوان میزان آسیبپذیری آن ذکر کرد.
دفاع عمیق:
تدابیر دفاعی متعدد لایهای که در برابر محور پیش روی تهدید دشمن در نقاط پشت سرهم و لایه به لایه، جهت دفاع تهدید و نفوذ دشمن اتخاذ میگردد.
اهداف:
- افزایش آستانه مقاومت مردم و تسهیل اداره کشور در زمان بحران، از طریق افزایش سطح پایداری طرح ها
- پیش گیری از بروز بحران ها و آمادگی برای مقابله با آن ها از طریق پیاده سازی اقدامات پدافند غیرعامل و الگوهای مدیریت بحران در طرح ها
- فرهنگ سازی، آموزش عمومی و تخصصی و تولید باور عمومی نسبت به مقوله ی پدافند غیرعامل و مدیریت بحران در سطوح مختلف اجرایی و مدیریتی
- تعیین طرح های معین در بحران ها
- دست یابی به مصون سازی، پایداری و حداقل آسیب پذیری طرح ها در برابر تهدیدات، از طریق نهادینه سازی پدافند غیرعامل و مدیریت بحران در ذات آن ها
- دست یابی به شناسایی مخاطرات و ریسک طرح ها در قالب انجام مطالعات پدافند غیرعامل
دستاورد:
- همسویی اهداف گروه پدافند غیرعامل و مدیریت بحران شرکت با اهداف کلان وزارت نیرو
- تهیه‌ی پیوست مطالعات پدافند غیرعامل در طرحها
- ایجاد بستر آموزشی در جهت فراگیر شدن مفاهیم مدیریت بحران و پدافند غیرعامل
