|
در این بخش به معرفی طرح در قالب آیتم‌های زیر پرداخته شده است:
|
 |
|
اهداف
- تولید انرژی برق‌آبی به میزان 4500 گیگاوات ساعت در سال
- کنترل سیلاب‌های فصلی رودخانه کارون و آب‌های خروجی از سدهای بالا دست
- تنظیم آب کشاورزی پایین‌دست
- ایجاد جاذبه‌های گردشگری
تاریخچه و سوابق
پس از بررسی توانایی بالقوه برق‌آبی حوضه آبریز رودخانه کارون در سال‌های دهه40 هجری شمسی (60 میلادی) مساله توسعه و ایجاد مخازن ذخیره‌ای بزرگ بین کیلومتر 490 رودخانه (محل کنونی سد مخزنی شهید عباسپور) و کیلومتر 800 رودخانه از اولویت خاصی برخوردار گردید. جهت توسعه رودخانه کارون در بخش بین گتوند و سد شهید عباسپور ( کیلومتر 371.6 رودخانه)، پیشنهاداتی توسط شرکت "هارزا" در سال 1346، "موننکو" در سال 1354 و "ایکرز" در سال 1361 ارائه شد. اولین ساختگاه در پایین دست سد شهید عباسپور، پروژه "گدارلندر" می‌باشد که مطالعات آن توسط مشاورین مشانیر - لامایر انجام گردیده است. همچنین 3 ساختگاه پایین دست نیز توسط این مشاورین مورد بررسی قرار گرفت که موقعیت تقریبی آنها عبارتست از: گزینه 1: کیلومتر 440 رودخانه گزینه 2: کیلومتر 419 رودخانه گزینه 3: شامل 2 زیرگزینه کیلومتر 383 رودخانه و کیلومتر 377 رودخانه در نهایت قرارداد خدمات مهندسی پروژه "گتوندعلیا" توسط کارفرما با مشاورین مشانیر-کایتک منعقد می گردد که هدف از آن بررسی و امکان سنجی اجرای طرح در ساختگاه فعلی بوده است. در مجموع مطالعات اولیه توسط شرکت های مشانیر و کایتک چین در سال 1376 پایان و توسط شرکت لامایر مورد بازنگری قرار گرفت. در سال 1382 شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس به عنوان مشاور طرح جهت تکمیل مطالعات مرحله دوم و نظارت بر عملیات اجرایی انتخاب گردید. عملیات احداث تونل‌های انحراف طرح سد و نیروگاه گتوندعلیا در اردیبهشت ماه سال 1376 و عملیات اصلی ساختمانی سد در سال 1380 آغاز شد و انحراف کامل آب رودخانه نیز پس از پایان عملیات اجرایی فرازبند، در اردیبهشت ماه سال 1382 صورت گرفت. به طور خلاصه:
- در سال 1376 مطالعات اولیه طرح توسط شرکتهای مشانیر و کایتک چین پایان یافته و توسط شرکت لامایر مورد بازنگری قرار گرفت.
- در اردیبهشت همان سال عملیات انحراف آب با حفر تونل‌های انحراف آغاز گردید.
- در سال 1382 با انحراف جریان رودخانه کارون به داخل تونل‌های انحراف بستر رودخانه مسدود گردید.
- در سال 1382 فرازبند طرح احداث گردیده و به دنبال آن عملیات حفاری نیروگاه نیز آغاز شد.
- در پاییز سال 1384 اولین درفت تیوب نیروگاه در واحد چهارم نصب گردید.
- در نیمه اول سال 1385 عملیات خاکریزی هسته رسی بدنه سد آغاز شد.
موقعیت و جانمایی
ساختگاه طرح سد و نیروگاه آبی گتوند علیا در نقطه جغرافیایی به طول خاوری 48 درجه و 56 دقیقه و 10 ثانیه و عرض شمالی 32 درجه و 16 دقیقه و 8 ثانیه و در فاصله 380 کیلومتری از مصب رودخانه کارون و در 10 کیلومتری شمال شرقی شهرستان گتوند واقع در استان خوزستان قرار دارد.
مشخصات رودخانه
رودخانه کارون از کوه‌های زاگرس جنوبی در نواحی کوهرنگ، ارمند، خرسان، ونگ و بازفت سرچشمه گرفته و پس از طی مسافتی در حدود 800 کیلومتر در امتداد شمال‌شرق به جنوب‌غرب، در خرمشهر به اروندرود و سپس به خلیج‌فارس می‌ریزد. این رودخانه از نظر حجم آبدهی، بزرگترین رودخانه ایران محسوب می‌شود. متوسط آبدهی دراز مدت سالیانه رودخانه کارون در محل احداث سد، 453 مترمکعب بر ثانیه و حجم آورد سالیانه آن بیش از 14میلیارد متر مکعب می‌باشد.
مشخصات حوضه آبریز
 مساحت حوضه آبریز در محل ساختگاه سد در حدود 32425 کیلومترمربع می‌باشد. دبی متوسط سالانه رودخانه کارون در محل سد (بر اساس یک دوره آماری 40 ساله) معادل 453.9 مترمکعب بر ثانیه و متوسط بارش سالانه در حدود 372.7 میلی‌متر می‌باشد.
|
موقعیت سد
 همانطور که در شکل مشاهده می‌شود، این سد، سد بلندی است که در آخرین نقطه رودخانه کارون قبل از ورود به دشت خوزستان ساخته می‌شود و در پایین دست آن سد مخزنی دیگری ساخته نخواهد شد.
|
ویژگی‌ها
-
بلندترین سد خاکی در دست احداث
-
دارای بزرگترین مخزن آبی کشور پس از کرخه
-
بزرگترین مخزن آبی بر روی رودخانه کارون
-
انتهایی‌ترین سد و نیروگاه در پائین دست رودخانه کارون
-
دارای نقش تعیین‌کننده در افزایش قدرت مانور سدها و نیروگاه‌های بالادست
-
دارای بزرگترین تونل‌های آب‌بر نیروگاه‌های آبی در کشور از لحاظ طول و سطح مقطع
-
دارای بیشترین میزان تولید انرژی برق آبی در میان نیروگاه‌های برق آبی کشور
-
دارای یکی از عمیق‌ترین دیوار آب‌بند در میان سدهای خاکی جهان
-
دارای سیستم منحصر به فردآب‌بندی ترکیبی دیوار آب بند و پرده آب بند
|
اثرات جانبی
طرح سد و نیروگاه گتوند علیا در زمان ساخت و اجرا با بکارگیری نیروهای بومی، تاثیر مهمی در اشتغال‌زایی در منطقه داشته و به‌طور مستقیم و غیرمستقیم توانسته 6000 نیروی انسانی را مشغول به کار نماید. همچنین با اجرای این طرح ظرفیت برق کشور به میزان 2000 مگاوات - با احتساب طرح توسعه - افزایش قابل ملاحظه‌ای خواهد یافت که این افزایش ظرفیت می‌تواند در تامین برق صنعتی و خانگی کشور مؤثر واقع شود. علاوه بر آن منبع مهمی از نظر ذخیره آب ایجاد خواهد شد که 4.5 میلیارد مترمکعب حجم این منبع تاثیر فوق‌العاده‌ای بر رشد صنایع مرتبط با آب به ویژه ماهیگیری و آب‌رسانی به زمین‌های کشاورزی و به‌طور غیرمستقیم با ایجاد جاذبه‌های طبیعی نقش عمده‌ای را در جذب گردشگران به منطقه ایفا خواهد نمود.
در مجموع مهمترین تاثیرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی طرح عبارتند از:
- اشتغال‌زایی
- ایجاد جاذبه‌های گردشگری
- افزایش ظرفیت برق‌آبی کشور
- رشد صنعت و تکنولوژی برق‌آبی
- افزایش قدرت عمل و ارتقاء مشاوران و پیمانکاران داخلی
- فعال نمودن کارخانجات سازنده تجهیزات انرژی
- ارتقاء جایگاه بین‌المللی کشور با توجه به ارتقاء صنعت آب و برق کشور
- محرومیت‌زدایی غیرمستقیم از طریق رشد منابع برق کشور
- ایجاد منبع بزرگ آبی جهت استفاده و بهره‌برداری‌های مختلف از قبیل شرب، آبیاری زمین‌های کشاورزی،گسترش صنعت ماهیگیری و....
- ایمن نمودن زمین‌های پایین‌دست در مقابل سیلاب‌های مخرب رودخانه کارون
|
در این بخش به بیان اطلاعات پایه طرح در قالب آیتم‌های زیر پرداخته شده است:
| |
شیب دیواره‌های رودخانه بین 40 تا 65 درجه متغیر می‌باشد. (البته در بعضی نقاط به قائم تبدیل می‌گردد)
دره عمدتا V شکل و متقارن می‌باشد. ارتفاعات در محل پروژه به حدود 450 متر می‌رسد.
|
 |
|
| |
در محدوده منطقه طرح، زمستان‌ها معتدل و کوتاه مدت و تابستان‌ها طولانی مدت و بسیار گرم است. متوسط حداکثر درجه حرارت سالانه در منطقه 32.5 درجه و میانگین حداقل سالانه دما حدود 20 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. کارگاه سد مجهز به یک ایستگاه هواشناسی بوده و میزان بارش متوسط سالانه حدود 372.7 میلی‌متر است.
|
 |
|
| |
مساحت حوضه آبریز در محل ساختگاه حدود 32425 کیلومتر مربع بوده و همچنین چهار ایستگاه آب سنجی در محل سد گدار، سد گتوند، شوشتر، و لالی مستقر می‌باشد.
|
 |
|
| |
مطالعات مربوط به سیلاب هنوز نهایی نشده است. لیکن سیلاب‌های مختلف با دوره بازگشت‌های مربوطه به شرح زیر است:
|
10
|
20
|
100
|
500
|
1000
|
10000
|
|
3740
|
4590
|
6730
|
4140
|
10300
|
14620
|
|
 |
|
| |
محدوده مطالعاتی از لحاظ فیزیولوژیکی و ژئولوژیکی دارای ساختار متنوعی است و به تناسب تأثیر ساختارهای مختلف زمین‌شناختی بر روی کیفیت آب نیز غیرقابل انکار است. شاخص املاح معدنی (TDS) در حوزه مطالعاتی به‌طور متوسط از مقدار 240 میلی‌گرم در لیتر تا 740 میلی‌گرم در لیتر متغیر می‌باشد.
|
 |
|
| |
حجم رسوب رودخانه پس از 100 سال حدود 535 میلیون متر مکعب است که این مقدار حدود 15 درصد حجم کل آب در مخزن و حدود 43 متر ارتفاع می‌باشد.
|
 |
|
| |
براساس مطالعات صورت گرفته توسط شرکت مشانیر در حالت نیروگاه 1000 مگاواتی کارکرد نیروگاه یازده ساعت و بیست دقیقه و در حالت نیروگاه 2000 مگاواتی 6 ساعت پیشنهاد شده است که در آینده باید بازنگری و تدقیق شود.
|
 |
|
| |
ساختگاه سد در کف، شامل یک طاقدیس است که شیب جناحین آن به سمت تکیه‌گاه‌ها می‌باشد(40 درجه در شمال محور و 60 درجه در جنوب محور رودخانه). سنگ کف از سازند آغاجاری شامل لایه‌های ماسه سنگ، لای سنگ و رس سنگ می‌باشد. در هر دو تکیه‌گاه نیز سازند آغاجاری به‌وسیله کنگلومرای سازند بختیاری پوشیده شده است.
|
 |
|
| |
ساختگاه سد به عنوان بخشی از زون لرزه زمین شاختی زاگرس دارای پتانسیل لرزه زایی بالایی می‌باشد. بیشتر زمین لرزه‌های بزرگ در این زون تا ارتفاعات 1500 متر رخ می‌دهند. زمین لرزه‌های مهم تاریخی منطقه مربوط به سال 840 اهواز، 1052 باغ ملک با بزرگی 6.8 و 1666 زاگرس با بزرگی 6.5 می‌باشد. گسل‌های مهم نزدیک ساختگاه، گسل‌های پیراحمد و... میباشند. البته گسل‌های گلستان، لالی و توگاه و مسجدسلیمان نیز از جمله گسل‌های واقع در شعاع 60 کیلومتری سایت میباشند که می‌توانند دارای پتانسیل لرزه‌خیزی باشند. بیشینه شتاب زمین‌ساختگاه برای سطوح مختلف زلزله به شرح زیر می‌باشد:
| |
|
MDL
|
DBL
|
CBL
|
|
0.361
|
0.27
|
0.155
|
افقی
|
|
0.275
|
0.197
|
0.101
|
قائم
|
|
 |
|
| |
حجم مخزن در تراز PMF یا 244 حدود 5.17 میلیارد متر مکعب و در ماکزیمم تراز بهره‌برداری یا 234 ، حدود 4.43 میلیارد مترمکعب می‌باشد. مخزن سد گتوند به طول 90 کیلومتر و در محدوده‌ای شامل سازندهای آغاْجاری، بختیاری و گچساران واقع گردیده است.
|
 |
در این بخش به بیان اطلاعات فنی طرح در قالب آیتم‌های زیر پرداخته شده است: 
| |
 |
|
| |
|
نوع سد:
|
سنگریزه‌ای با هسته رسی
|
عرض در پی:
|
1075 متر
|
|
ارتفاع از پی:
|
180 متر
|
حجم کل بدنه:
|
28.5 میلیون متر مکعب
|
|
طول تاج:
|
760 متر
|
حجم کل بتن‌ریزی:
|
1.8 میلیون مترمکعب
|
|
عرض تاج:
|
15 متر
|
طول تزریقات تحکیمی پی:
|
250 هزار متر
|
|
طول تزریق آب‌بندی:
|
450 هزار متر
|
طول گالری‌های تزریق و دسترسی:
|
3750 متر
|
|
مساحت دیوار آب‌بند:
|
42 هزار مترمربع
|
حجم خاک و سیمان:
|
500 هزار متر مکعب
|
|
 |
|
| |
|
حجم کل مخزن:
|
4.5 میلیارد متر مکعب
|
عرض دریاچه:
|
1.1 کیلومتر
|
|
مساحت مخزن:
|
96.5 کیلومترمربع در تراز 234+
|
تراز نرمال:
|
230+ از سطح دریا
|
|
طول دریاچه:
|
90 کیلومتر در تراز 234+
|
|
|
|
.jpg) |
|
| |
|
موقعیت:
|
در ساحل چپ رودخانه
|
قطر حفاری پس از لاینینگ:
|
9.5 متر
|
|
تعداد تونل‌های انحراف:
|
3 رشته
|
حجم حفاری سطحی:
|
2.2 میلیون مترمکعب
|
|
طول تونل انحراف:
|
Right:1453 m
Center:1514 m
Left:1563 m
|
حجم حفاری زیرزمینی:
|
550 هزارمترمکعب
|
|
شکل مقطع تونل:
|
نعل اسبی
|
ظرفیت تخلیه:
|
4200 مترمکعب بر ثانیه
|
|
نوع پوشش:
|
بتن مسلح
|
نوع- ارتفاع و حجم فرازبند:
|
سنگریزه‌ای با هسته رسی به حجم 3.5 میلیون متر مکعب و 82 متر ارتفاع
|
|
قطر حفاری تونل:
|
11 متر
|
نوع- ارتفاع و حجم نشیب‌بند:
|
سنگریزه‌ای با هسته رسی به حجم 400 هزارمتر مکعب و 22.5 متر ارتفاع
|
|
.jpg) |
|
| |
|
لوله پیزومتر مورد استفاده در پی
|
فشارسنج خاکریز
|
|
سلول سنجش فشار آب منفذی پی
|
انحراف‌سنج بدنه
|
|
سلول سنجش فشار آب منفذی بدنه
|
پیزومتر هیدرولیکی بدنه
|
|
 |
|
| |
|
نوع سرریز:
|
اوجی دریچه‌دار با سرسره آبی با پرتابه جامی
|
عرض سرریز:
|
72 متر
|
|
موقعیت:
|
جناح چپ
|
ظرفیت تخلیه:
|
17500 مترمکعب در ثانیه
|
|
نوع دریچه‌ها:
|
قطاعی
|
ابعاد دریچه‌ها:
|
17×15 متر
|
|
تعداد دریچه‌ها:
|
4 عدد
|
حجم بتن‌ریزی:
|
700 هزار مترمکعب
|
|
تراز روی اوجی:
|
218+
|
حجم خاکبرداری:
|
19 میلیون مترمکعب
|
|
 |
|
| |
|
1
|
مصالح ریزدانه
|
معدن رس امامزاده زید به فاصله تقریبی 8 کیلومتری کارگاه
|
|
2
|
مصالح دانه‌بندی زهکش و درنیاژ
|
معدن بنه‌حیدر در فاصله 11 کیلومتری کارگاه
|
|
3
|
مصالح دانه‌بندی فیلتر ریزدانه |
معدن کهنگ در فاصله 57 کیلومتری کارگاه
|
|
4
|
مصالح دانه‌بندی بتن |
از معدن بنه‌حیدر و معدن کهنگ و معدن اندیمشک
|
|
5
|
مصالح ریپ رپ
|
از معدن منگ هطی و معدن چناره هردو در فاصله 110 کیلومتری کارگاه
|
|
 |
|
| |
|
نوع نیروگاه:
|
سطحی (روزمینی)
|
انرژی متوسط سالیانه:
|
4500 گیگاوات ساعت (برای نیروگاه 2000 مگاوات)
|
|
ظرفیت نیروگاه:
|
1000+1000 مگاوات
|
نوع توربین:
|
فرانسیس با محور قائم
|
|
 |
|
| |
|
تعداد توربین:
|
4+4
|
تعداد و نوع ژنراتورها:
|
4+4 سنکرون عمودی
|
|
قدرت هر توربین:
|
254 مگاوات
|
قدرت خروجی هر ژنراتور:
|
278 مگاولت آمپر
|
|
راندمان در شرایط نامی:
|
94.4%
|
ولتاژ اسمی هر ژنراتور:
|
15.75 کیلوولت
|
|
ارتفاع طراحی توربین:
|
141 متر
|
سرعت چرخش ژنراتور:
|
187.5 دور در دقیقه
|
|
خروج آب از توربین در شرایط نامی:
|
193 متر مکعب بر ثانیه
|
جریان اسمی ژنراتور:
|
10191 آمپر
|
|
سازنده توربین:
|
Voith اتریش+آذرآب اراک
|
سازنده ژنراتور:
|
ELIN اتریش+ پارس ژنراتور
|
|
تعداد ترانسفورماتور:
|
12+1(یدکی) برای 4 واحد
24 برای 8 واحد
|
نوع ترانسفورماتور:
|
روغنی- تکفاز OFWF
|
|
قدرت نامی هر ترانسفورماتور:
|
100 مگاولت آمپر
|
ولتاژ نامی اولیه:
|
15.75 کیلوولت
|
|
ولتاژ نامی ثانویه ترانسفورماتور:
|
400 کیلوولت
|
سیستم خنک کننده:
|
آب
|
|
 |
|
| |
1-مشخصات عمومی ساختمان(با احتساب طرح توسعه):
|
حفاری:
|
3 میلیون متر مکعب
|
بتن‌ریزی سازه‌ای و پرکننده:
|
300 هزار مترمکعب
|
|
آرماتوربندی:
|
22 هزار تن
|
کارهای فلزی سنگین:
|
1300 تن
|
|
 |
|
| |
فعلا در این رابطه اطلاعاتی موجود نمی‌باشد.
|
 |
|
| |
مشخصات تونل‌های آب بر نیروگاه |
|
|
| |
فعلا در این رابطه اطلاعاتی موجود نمی‌باشد.
|
|
|
| |
|
نوع
|
AIS
|
تعداد خطوط فشار قوی خروجی
|
4+2(توسعه)
|
|
سطح ولتاژ
|
400 کیلوولت
|
تعداد فیدرهای ورودی
|
4
|
|
 |
|
| |
|
طول تونل آب‌بر:
|
1400 متر
|
طول هریک از پنستاک‌ها:
|
500 متر
|
|
قطر تونل آب‌بر:
|
11 متر
|
قطر متوسط پنستاک‌ها:
|
7 متر
|
|
نوع پوشش:
|
900 متر بتنی
500مترفولادی
|
تعداد مخازن موج گیر:
|
2 مجموعه فاز 1
2 مجموعه فاز 2
|
|
تعداد پنستاک:
|
4 مجموعه فاز1
4 مجموعه فاز 2
|
|
|
|
جرثقیل سقفی:
|
40 تن
|
|
دریچه اضطراری(دارای سروموتور هیدرولیکی):
|
1 مجموعه
|
|
ابعاد دریچه‌ها:
|
4×3 متر
|
|
دریچه سرویس(دارای سروموتور هیدرولیکی):
|
1 مجموعه
|
|
ابعاد دریچه‌ها:
|
4×3 متر
|
|
پوشش فلزی( شامل ورودی زنگوله‌ای،لوله مستقیم، تبدیل، کاهنده و...):
|
1 مجموعه
|
|
وزن پوششش فلزی:
|
900 تن
|
|
 |
|
| |
|
تعداد ورودی‌ها :
|
4 عدد
|
کورس جرثقیل درواره‌ای:
|
100 متر
|
|
عرض:
|
11 متر
|
تعداد دریچه‌های استاپ لاک:
|
یک مجموعه
|
|
ارتفاع:
|
26 متر
|
عرض دریچه:
|
7 متر
|
|
تراز آبگیری:
|
154
|
ارتفاع دریچه:
|
12 متر
|
|
ماکزیمم دبی طراحی:
|
900 مترمکعب بر ثانیه
|
حداقل تراز بهره‌برداری:
|
190 متر
|
|
هد طراحی:
|
90 متر
|
نوع آشغال‌گیر:
|
ثابت
|
|
جرثقیل دروازه‌ای:
|
150 تن
|
کورس دستگاه آشغال جمع کن:
|
7 متر
|
|
|
|
تعداد دریچه های چرخ دار:
|
4 مجموعه
|
|
 |
|
| |
|
جرثقیل دروازه‌ای:
|
30 تن
|
|
دریچه استابلاگ:
|
2 مجموعه
|
|
ابعاد دریچه‌ها:
|
6×9 متر
|
|
|
|
| |
1-مشخصات فنی جاده‌های دسترسی:
|
جاده جایگزین بخش مستغرق محور لالی- مسجد سلیمان
|
9
|
20000
|
|
جاده دسترسی به سرریز
|
9
|
9000
|
|
جاده دسترسی به تاج سد از جناح راست
|
11
|
5000
|
|
جاده دسترسی از بند تنظیمی تا ساختگاه سد
|
9
|
10000
|
2-مشخصات فنی پل‌های طرح:
|
پل بزرگ لالی
|
14.5
|
480
|
پایه‌ها و پیلون‌ها بتی و تابلیه فلزی
|
|
پل شهر گتوند
|
11.5
|
260
|
صندوقه بتنی پیش‌تنیده
|
|
پل دائم کارگاه
|
13
|
150
|
صندوقه بتنی پیش‌تنیده
|
3-مشخصات فنی تونل‌های دسترسی:
|
تونل امامزاده زید
|
10
|
700
|
7
|
|
تونل دسترسی به حفاری‌های سرریز
|
10
|
360
|
7
|
|
تونل دسترسی به تونل‌های آبرسان
|
10
|
970
|
7
|
|
تونل‌های دسترسی به گالری‌های تزریق
|
6
|
4000
|
5
|
|
 |
|
| |
عملیات تکمیلی و سازماندهی |
|
|
| |
ساختمان‌های جنبی:
 عملیات اجرائی ساختمان اداری کارفرما و ساختمان مسکونی پیمانکار تجهیزاتی به اتمام رسیده و تحویل موقت گردیده‌اند، ضمن اینکه اجرای نازک‌کاری ساختمان‌های ورزشی، مسکونی نظارت و مسکونی کارفرما و VIP در حال انجام می‌باشد، به موازات آن بخشی از کارهای سیویل محوطه سایت اصلی و سازه ساختمان توجیهی نیز در حال اجراست. در ضمن کار نصب و راه‌اندازی تصفیه‌خانه فاضلاب شهرک امامزاده زید ونیز آب‌رسانی به سایت پیمانکارتجهیزاتی به اتمام رسیده است و کل ساختمان‌های پیمانکاران تجهیزاتی به امور مهندسی تجهیزات تحویل شده است.
|
 |
