طرح پارسیان

در این بخش به معرفی طرح در قالب آیتم‌های زیر پرداخته شده است: اهداف تاریخچه و سوابق موقعیت و جانمایی مشخصات رودخانه مشخصات حوضه آبریز موقعیت سد ویژگی‌ها اثرات جانبی

اهداف

تاریخچه و سوابق

موقعیت و جانمایی

محدوده محل سد بر روی رودخانه شول فهلیان در حدود یک کیلومتری پائین دست روستای گورک می‌باشد. روستای گورک یکی از روستاهای بخش دشمن زیاری از توابع شهرستان نورآباد ممسنی است.
فاصله روستای یاد شده از شیراز از طریق جاده آسفالته سپیدان، سه راهی هرایجان و تلمبه خانه حسنی حدود 110 کیلومتر است که نزدیک به 17 کیلومتر از آن (سه راهی کوماجا تا روستای گورک) در انتها خاکی می‌باشد. فاصله روستای گورک از شهر نورآباد ممسنی به حدود 50 کیلومتر می‌رسد که قریب نصف آن (از روستای گورک تا سه راهی چاه چنار) خاکی و بقیه آسفالت می‌باشد.

مشخصات رودخانه

رودخانه شول فهلیان (در برخی نقشه ها "شش‌پیر") بعد از عبور از میانه یک سیلاب دشت وارد مسیر تنگه‌ای شده و در آن مسیر تا نزدیکی پل فهلیان در نورآباد ادامه پیدا می‌کند. در تراز بالای جناح چپ ابتدای تنگه، روستای گورک قرار دارد. محل سد به فاصله حدود 800متر از ابتدای تنگه و به عبارتی روستای گورک و در پائین دست آن قرار دارد.
حوضه آبریز رودخانه فهلیان جزء حوضه آبریز رودخانه زهره و این رودخانه نیز جزء حوضه آبریز خلیج‌فارس و دریای عمان می‌باشد. در واقع رودخانه فهلیان از الحاق دو شاخه اصلی شول (شول فهلیان) و شیرین بوجود آمده است.
شاخه بندی رودخانه های این حوضه به ترتیبی است که شاخه های فرعی رودخانه از شمال حوضه و جنوب حوضه به سمت محور میانی حوضه جریان یافته و رودخانه اصلی را با نام شول تشکیل می دهند. در مجموع دو رودخانه شش پیر و شیر نواحی شمال شرقی و شمال غربی را در می‌نوردند تا به رودخانه شول بپیوندند. رودخانه شول نیز از نواحی شرقی حوضه سرچشمه گرفته و در راستای شرق به غرب جریان می یابد. این رودخانه نخست رودخانه شش پیر و شیر را ساحل راست دریافت می نماید و سپس رودخانه توکل آباد از ساحل چپ به این رودخانه می پیوندد. توکل آباد نیز نواحی جنوب شرقی را زهکشی می نماید. بالاخره شاخه فرعی دره شور نیز که از نواحی جنوب غربی حوضه سرچشمه گرفته است از ساحل چپ به رودخانه شول می پیوندد. از این به بعد تا ساختگاه سد پارسیان شاخه مهم دیگری به این رودخانه نمی پیوندد. شاخه اصلی رودخانه در این حوضه در راستای رودخانه شش پیر و سپس رودخانه شول مشخص می شود. از این رو گاه رودخانه شول علاوه بر فهلیان به شش پیر نیز شناخته می شود. رودخانه شول(شش پیر یا فهلیان) جزء حوضه آبریز رودخانه زهره می باشد و در انتها به آبهای آزاد خلیج فارس می پیوندد.

مشخصات حوضه آبریز

مساحت حوضه آبریز تا محل ساختگاه پیشنهادی سد پارسیان 1983 کیلومترمربع به طول رودخانه 76 کیلومتر و شیب حوضه 4/10 درصد می‌باشد. آبدهی ویژه حوضه آبریز سد پارسیان 4/9 لیتر بر ثانیه به ازای هر کیلومترمربع می‌باشد. این میزان دبی معادل 585 میلیون متر مکعب آورد سالانه می‌باشد.

موقعیت سد

ویژگی‌ها

شرایط اقلیمی به گونه¬ای است که 9 ماه از سال دمای مناسب برای رشد و نمو محصولات زراعی فراهم می‌باشد  همچنین وجود پتانسیل خاک مناسب در منطقه و منابع آب سطحی نسبتاً غنی در رشد و شکوفایی کشاورزی دشت فهلیان مؤثر بوده است. از آنجاییکه بالغ بر 85 درصد از ریزش‌های جوی در ماههای آبان تا اسفند رخ می‌دهد لذا در فصول زراعی نیاز به آبیاری و استفاده از منابع آب سطحی و زیر زمینی اجتناب ناپذیر است.

اثرات جانبی

با احداث سد مخزنی پارسیان تحول و توسعه بسیار چشمگیری در ارتقای سطح زندگی و افزایش اشتغال دردشت ممسنی ـ نورآباد ایجاد خواهد شد. استقرار سیستم زیربنایی مورد نیاز برای اجرای سد مخزنی پارسیان و تأسیسات وابسته پیش نیازهای توسعه صنعتی منطقه  ازجمله تأمین آب برای صنایع پتروشیمی و سیمان فراهم میشود. با احداث نیروگاه و تولید انرژی برقابی که علاوه بر کاهش هزینه های اجتماعی تولید انرژی سبب صرفه جویی در مصرف منابع انرژی تجدید ناپذیر میگردد و همچنین اراضی مزروعی و فاریاب موجود به مساحت 7500 هکتار از نظر تأمین آب زراعی بویژه در دوره های خشکسالی تحت پوشش قرار خواهد گرفت.

در این بخش به بیان اطلاعات پایه طرح در قالب آیتم‌های زیر پرداخته شده است:

• توپوگرافی
• هواشناسی
• هیدرولوژی
• سیلاب
• کیفیت آب
• رسوب گذاری
• برنامه‌ریزی منابع آب
• زمین شناسی
• لرزه خیزی
• مخزن سد

محدوده محل سد بر روی رودخانه شول فهلیان در حدود 110 کیلومتری شمال غرب شیراز و نیز یک کیلومتری پائین دست روستای گورک میباشد. روستای گورک یکی از روستاهای بخش زیاری از توابع شهرستان نورآباد ممسنی است. فاصله روستای یاد شده از شیراز از طریق جاده آسفالته سپیدان، سه راهی هرایجان و تلمبه خانه حسنی حدود 110 کیلومتر است که نزدیک به 17 کیلومتر از آن (سه راهی کوماجا تا روستای گورک) در انتها خاکی میباشد. فاصله روستای گورک از شهر ممسنی به حدود 50 کیلومتر میرسد که قریب نصف آن (از روستای گورک تا سه راهی چاه چنار) خاکی و بقیه آن آسفالت می باشد.   نام رودخانه نام سد مساحت حوضه (کیلومتر مربع) ارتفاع متوسط حوضه (متر) ارتفاع با فرکانس 50٪ (متر) ارتفاع غالب (متر) شیب حوضه (درصد) شیب رودخانه (درصد) طول رودخانه (کیلومتر) ضریب گراویلیوس محیط حوضه (کیلومتر) مستطیل معادل طول (کیلومتر) عرض (کیلومتر) شول (فهلیان) پارسیان 1983 2129.3      10.4 1.2  76  2.1 329 151.4 13.1

توزیع فصلی بارش در محل سد     پارامتر بارش سالانه تابستان بهار زمستان پاییز بارش متوسط فصلی (میلیمتر) 677 3 101.7 397.3 174.2 درصد 100 0.5 15 58.7 25.7 توزیع ماهانه بارش در محل سد:   پارامتر بارش سالانه شهریور مرداد تیر خرداد اردیبهشت فروردین اسفند بهمن دی آذر آبان مهر بارش متوسط ماهانه (میلیمتر) 677 0.5 2.4 0.1 1 19.3 82.3 106.1 134.9 156.3 124.7 46.3 3.2 درصد 100 0.07 0.35 0.01 0.14 2.85 12.15 15.6 19.92 23 18.41 6.83 0.47

مشخصه ماه مهر آبان آذر دی بهمن اسفند فروردین اردی‌بهشت خرداد تیر اَمرداد شهریور سالانه متوسط آورد ماهانه در محل سد آورد به MCM 14.831 19.488 42.375 60.048 82.991 107.101 110.442 61.369 31.278 21.419 17.102 14.996 583.439

نام مکان نام رودخانه مساحت (KM2) دوره بازگشت (سال) 2 5 10 20 50 100 500 1000 10000 سد پارسیان شول (فهلیان) 1983 285 562 774 1072 1345 1561 - 2546 3715

جدول پارامترهای مختلف کیفیت آب رودخانه شول(فهلیان) در ایستگاه کوسنگان   پارامتر TDS (mg/l) EC (میکروموس بر سانتیمتر) pH آنیونها (میلی اکی‌والان در لیتر) کاتیونها (میلی اکی‌والان در لیتر) نسبت جذب سدیم (SAR) CO3 HCO3 CL- SO4 جمع آنیونها Ca Mg Na K جمع کاتیونها میانگین 1243 2024 7.8 0.0 2.8 13.4 3.4 19.7 4.2 2.6 12.9 0.05 19.8 6.9

مساحت حوضه (KM)2 دبی ویژه رسوب (Ton)/(km)2(Year) تناژ رسوبی کل (Ton/Year) حجم رسوب (mcm/year) شول (فهلیان) 1983 1300 2577900 1.9

رقوم نرمال 1470 رقوم حداقل بهره‌برداری 1460  حجم مخزن نظیر رقوم نرمال 409 میلیون متر مکعب حجم مخزن نظیر رقوم نرمال حداقل بهره برداری 439 میلیون متر مکعب ظرفیت نصب 22.5 مگاوات تعداد واحد 3 واحد انرژی متوسط سالانه 106.9 گیگاوات ساعت در سال جریال متوسط ورودی 445 میلیون متر مکعب میزان تبخیر 23.5 میلیون متر مکعب در سال هد طراحی توربین 3/134 متر

در حوضه آبریز رودخانه فهلیان که ساختگاه سد پارسیان (گورک) بر روی آن قرار دارد سنگهای گوناگون متعلق به سازندهای مختلف از دوران میان زیستی (Mesozoic ) تا زمان حاضر رخنمون دارد. قدیمترین سنگهای شناخته شده در گستره طرح، آهک و آهکهای دولومیتی خاکستری رنگ متعلق به گروه خامی است که با سنی معادل ژوراسیک فوقانی در قسمت شمال خاوری حوضه آبریز بصورت محدود رخنمون داشته و جوانترین سازند های متعلق به نهشته های آبرفتی عهد حاضر است که در بستر رودخانه ها در حال تشکیل می باشد. گستره مورد مطالعه در تقسیم بندی ساختاری-رسوبی ایران زمین در ناحیه زاگرس چین خورده قرار داشته و راستای چین خوردگیها به تبعیت از روند عمومی زاگرس در جهت شمال باختری- جنوب خاوری است.ریخت شناسی منطقه برگرفته از واحد های سنگ چینه ای رخنمون یافته و نیز وضعیت زمین ساخت ناحیه میباشد.

محل سد و نیروگاه پارسیان در ناحیه زاگرس چین خورده قرار داشته و راستای چین خوردگیها به تبعیت از روند عمومی زاگرس در جهت شمال باختری- جنوب خاوری است. در این ناحیه چین خوردگی ها عموماً از نوع موازی و متحدالمرکز بوده که تناوب ستون سنگ چینه ای سازند های سخت و نرم(همانند سازند آسماری – پابده – سروک - گژدمی )شرایط چین خوردگی را فراهم نموده است. نزدیکترین خطواره لرزه خیز به موقعیت ساختگاه سد گورک، گسله کازرون می باشد که از فاصله حدوداً 25 کیلومتری غرب ساختگاه با روند عمومی 350N عبور می نماید. در گستره حوضه آبریز رودخانه فهلیان زمین لغزه های متعددی در ابعاد مختلف شناسایی شده است علت اصلی اکثر زمین لغزه ها مشخصه های ستون سنگ چینه ای سازندهای لغزنده از جمله ضعف پایداری، عدم نفوذپذیری، شیب و امتداد لایه ها و ریختار ناحیه و بعضاً عوامل تکتونیکی و زمین ساختی می باشد. با توجه به اهداف طرح بویژه در محدوده دریاچه و ساختگاه سد، ناپایداری ها بررسی و جهت حذف مخاطرات احتمالی تمهیداتی منظور گردیده است. درمحدوده ساختگاه های سدگسلهایFU (بالادست ساختگاه) و FD (پایین دست ساختگاه) و 1F به عنوان گسل های محلی شناسایی شده است.

تراز نرمال سطح آب مخزن 1470 متر از سطح دریا حجم مخزن در تراز نرمال 439 میلیون متر مکعب تراز حداقل سطح آب بهره برداری 1460 متر از سطح دریا

در این بخش به بیان اطلاعات فنی طرح در قالب آیتم‌های زیر پرداخته شده است:

• بدنه سد
  • مشخصات بدنه
  • مشخصات مخزن
  • سیستم انحراف آب
  • ابزار دقیق
  • سرریز
  • منابع قرضه و مشخصات آن
• نیروگاه
  • مشخصات کلی نیروگاه
  • مشخصات تجهیزات نیروگاه
  • مشخصات ساختمان نیروگاه
  • مشخصات پایاب نیروگاه
  • مشخصات تونل‌های آب‌بر نیروگاه
• مشخصات پست و کلیدخانه
• مجاری انتقال آب
  • مشخصات مجاری
  • سازه‌های ورودی
  • سازه‌های خروجی
• جاده‌های دسترسی و پل‌ها
• عملیات تکمیلی و سازماندهی

مشخصه مقدار مشخصه مقدار نوع سد: سنگریزه ای با هسته رسی  عرض در پی:   ارتفاع از پی: 140.25 متر  حجم کل بدنه: 4 میلیون متر مکعب  طول تاج:  300 متر حجم کل بتن ریزی 125000متر مکعب عرض تاج: 12 متر      حجم خاکریزی سد اصلی نوع مصالح حجم (میلیون متر مکعب) نوع مصالح حجم (میلیون متر مکعب) هسته 660.765 فیلتر 247.482 سنگریزه 822.433 3A 244.750 3B 577.683 3C   3D 85.183     مشخصات سیستم آب بندی روش آب بندی پرده تزریق مجموع طول تونل‌های تزریق 2057 طول کل تزریق 57.000متر عمق پرده تزریق

مشخصه مقدار مشخصه مقدار حجم کل مخزن: 409 میلیون متر مکعب  عرض دریاچه: یک کیلومتر مساحت مخزن: 12.2 کیلومتر مربع تراز نرمال: 1470 متر از سطح دریا طول دریاچه:  12 کیلومتر

مشخصه مقدار مشخصه مقدار تعداد تونل‌های انحراف: 2رشته قطر حفاری پس از لاینینگ: 7.5 متر طول تونل‌ انحراف: تونل راست: 426.57متر تونل چپ: 445.16متر حجم حفاری سطحی و زیرزمینی: 356000 مترمکعب شکل مقطع تونل: تونل بالادست: تونل دایره ای تونل پایین دست: تونل دایره ای نوع- ارتفاع و حجم فرازبند: سنگریزه ای با هسته رسی- 35 متر نوع پوشش: بتن نوع- ارتفاع و حجم نشیب‌بند: سنگریزه ای- 17.5 متر قطر حفاری تونل: 8.6 متر

ردیف نوع ابزار تعداد مقاطع موقعیت تعداد تعداد کل 1 پیزومتر لوله قائم 4 پوسته پایین دست پی 8 2 10 2 پیزومتر تار مرتعش 4 بدنه پی 54 10 64 3 چاه مشاهده ای - تکیه گاه راست تکیه گاه چپ 4 5 9 4 سلولهای فشاری خاک 4 هسته هسته 47گروه 5تایی 7سلول تک 242 5 اندازه گیری دبی آب نشتی 1 پنجه پایاب سد 1 1 6 اندازه گیری اتوماتیک سطح اب مخزن - کنار سیستم آبگیر تخلیه کننده تحتانی 1 1 7 انحراف سنج/ نشست سنج 4 هسته پوسته پایین دست پوسته بالادست 7 10 3 17 8 نقاط نقشه برداری روی بدنه سد 4 تاج شیروانی بالادست شیروانی پایین دست 8 4 9 21 9 ایستگاه هواشناسی - - 1 1 10 شتابنگار - بدنه سد تکیه گاهها 3 2 5 11 دستگاه قرائت مرکزی - اتاق کنترل (جناح چپ) 1 1 12 اشل قرائت سطح آب مخزن - تکیه گاه چپ یک سری یک سری

مشخصه مقدار نوع سرریز اوجی آزاد موقعیت جناح راست بدنه نوع دریچه ها   تعداد دریچه ها   عرض سرریز در اوجی   سرسره سرریز طول 311متر عرض 22~39متر (متقارب) ظرفیت تخلیه 3860 متر مکعب بر ثانیه ابعاد دریچه ها   حوضچه آرامش طول   عرض   مجموع بتن ریزی

ریزدانه مصالح مورد نیاز برای المانهای آب بند از جمله هسته سد از منبع قرضه مجاور روستای گورک تامین می شود. این قرضه در جنوب غرب روستای گورک و شمال شرق روستای کل گه شیراز واقع است. این قرضه به صورت تپه ماهوری بوده و در دو محدوده تقریبا مجزا واقع است. فاصله حمل مصالح از محدوده اول معدن تا محل محور حدود 5/3 کیلومتر وفاصله حمل مصالح از محدوده دوم تا محور سد 7/5 کیلومتر خواهد بود. قرضه درشت دانه منابع قرضه درشت دانه به منظور تامین مصالح دانه ای لایه انتقالی بدنه سد (لایه های فیلتر و زهکش) و سنگدانه های بتن مورد نیاز سازه های جنبی مورد مطالعه قرار گرفته است. این نوع مصالح در بسترهای جدید یا قدیم رودخانه‌های پر آب یا رودخانه‌های دارای سیلاب بزرگ یافت می‌شود.  با انجام بازدید صحرایی در منطقه سد پارسیان، سه زون 1، 2 و 3 شناسایی گردید. معدن قرضه درشت دانه زون 1، حاوی مصالح درشت دانه درمئاندری در فاصله 4 کیلومتری بالادست محور شروع شده و تا حدود 1 کیلومتر بالادست آن گسترش می‌یابد. مسیر حمل این مصالح تا محور سد  7/3 کیلومتر برآورد شده است. معدن قرضه درشت دانه زون 2، حاوی مصالح درشت دانه درمئاندری در فاصله 4 کیلومتری بالادست محور شروع شده و تا حدود 5 کیلومتر بالادست آن گسترش می‌یابد. معدن قرضه درشت دانه زون 3، حاوی مصالح درشت دانه درمئاندری در فاصله 6 تا 7 کیلومتری بالادست محور قرار دارد.   مصالح سنگی برای تامین مصالح سنگی موردنیاز پوسته سنگریز سد، از معدن سنگ آهک راشک در فاصله حدود 3 کیلومتری شمال ساختگاه مورد استفاده قرار گرفته است. بر پایه مطالعات صورت گرفته: • میانگین وزن مخصوص اشباع، وزن مخصوص ظاهری و درصد جذب آب در نمونه های مورد آزمایش به ترتیب gr/cm3 66/2،  gr/cm3 69/2 و 52/0 درصد محاسبه و تعیین گردیده است. • میزان تخلخل سنگ معدن در نمونه های معدن سنگ بین 1/1 تا 63/1 درصد با میانگین 37/1 درصد تعیین شده است. • میانگین مقاومت فشاری تک محوره سنگ در حالات خشک و اشباع ، به ترتیب 6/426 و 8/410 کیلوگرم بر سانتی متر مربع برآورد شده است. • میانگین مدول الاستیسیته مصالح در حالات خشک و اشباع ، به ترتیب 6/4 و 4/2 گیگاپاسکال و ضریب پواسون آن در حالات خشک و اشباع به ترتیب 21/0 و 22/0 محاسبه گردیده است.

مشخصه مقدار مشخصه مقدار نوع نیروگاه: برق‌آبی انرژی متوسط سالیانه:   ظرفیت نیروگاه: 22.5 مگاوات نوع توربین: فرانسیس افقی موقعیت: 500 متری از محور سد در پایین دست آن       تراز بهره برداری حداقل بحرانی 1460 متر از سطح دریا   معمولی 1470 متر از سطح دریا   حداکثر

مشخصه مقدار مشخصه مقدار تعداد توربین: 3واحد قدرت خروجی هر ژنراتور: 9 مگاولت آمپر قدرت هر توربین: 7.5 مگاوات ولتاژ اسمی هر ژنراتور: 11 کیلو ولت راندمان حداکثر: 92% سرعت چرخش ژنراتور: 600 دور در دقیقه ارتفاع طراحی توربین: 134.3 متر جریان اسمی ژنراتور:   سازنده توربین:   سازنده ژنراتور:   تعداد و نوع ژنراتور‌ها: 3 واحد 3 فاز سنکرون با محورافقی دبی طراحی هر واحد 6.6مترمکعب بر ثانیه

مشخصات عمومی ساختمان طول ساختمان عرض ساختمان ارتفاع ساختمان 45متر 12متر 15 متر

مشخصات کلیدخانه و خطوط انتقال ولتاژ پست 1- 11 کیلو ولت 2- 63 کیلو ولت نوع آرایش پست باسبار معمولی تعداد بی 1 تعداد ورودی 3 تعداد خروجی 3 مساحت زمین پست   مشخصات پست تعداد ترانسفورماتور 3 واحد تعداد فیدر ترانسفورماتور 1 قدرت هر ترانسفورماتور 10 مگاولت آمپر تعداد فیدرهای خروجی 1 ولتاژ هر فیدر خروجی 63 کیلو ولت

مشخصه مقدار مشخصه مقدار طول تونل آب‌بر: 860متر قطر متوسط پنستاک‌ها: 2.4متر قطر تونل آب‌بر: 3.5+7.5+2.4 تعداد مخازن موج گیر:   نوع پوشش: بتنی-فولادی نوع مخزن موج گیر:   تعداد پنستاک: 3/1 ارتفاع مخزن موج گیر:    طول هریک از پنستاک‌ها: 680متر قطر مخزن موج گیر:   تعداد پنستاک خروجی: 3

مشخصه مقدار مشخصه مقدار تعداد دهانه یک نوع تخت چرخدار ماکزیمم دبی طراحی 20 متر مکعب بر ثانیه دریچه سازه ورودی تخت چرخدار هد طراحی 66متر عرض دریچه 2.5متر تعداد دریچه ها یک ارتفاع دریچه 3.5 متر

مشخصه مقدار مشخصه مقدار تعداد دهانه سه نوع بتنی تراز آبگیری 1339 عرض دریچه 2.5 متر هد طراحی 20متر ارتفاع دریچه 1.8 متر تعداد دریچه ها سه

1 - مشخصات جاده‌های دسترسی: عنوان جاده متوسط عرض (متر) طول (متر) جاده 9 کیلومتری 9.5 9250 جاده 2 کیلومتری 12 10849   2 - مشخصات فنی پل‌های طرح: عنوان پل عرض (متر) طول (متر) نوع سازه پل 7+050 10 230.51 خاکی پل ساحل راست 6.9 33 فلزی با پایه   3 - مشخصات تونل‌های دسترسی: عنوان تونل طول (متر) تونل راست 435.62 تونل چپ 453.75 در ارتباط با عرض جاده لازم به ذکر است که هر دو جاده به دنبال هم اجرا می گردد و اختلاف عرض جاده در جاده 2 کیلومتری با جاده 9 کیلومتری به دلیل عرض زیاد جاده در سربانتین های موجود (قوس ها) می باشد که عدد بدست آمده (12 متر) با توجه به میانگین عرض می باشد.

1 - ساختمان‌های دائم: به جهت فاصله قابل توجه کارگاه از نزدیک ترین شهر (الیگودرز) جهت اسکان عوامل کارگاهی کارفرما و مشاور و نیز تامین فضای اداری مورد لزوم احداث ساختمانهای دائم بشرح ذیل در نظر گرفته شده است:   ساختمانهای متعلق به کارفرما ردیف شرح مساحت (مترمربع) 1 ساختمان اداری 450 2 مسکونی 510 3 ساختمان رستوران 400 ساختمان متعلق به مشاور 1 ساختمان اداری 400 نکته: پیمانکار ساختمان دائم ندارد.

• 1393
• 1394